کد مطلب:223650 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:226

شهر تربت حیدریه
حدود و وضع طبیعی: ترتب حیدریه محدود است از شمال به مشهد و نیشابور - از جنوب به گناباد و قاینات - از مشرق به ترتب جام و مرز افغانستان - از مغرب به كاشمر.

شهر تربت

تربت حیدریه در 164 كیلومتری جنوب مشهد و 234 كیلومتری شمال بیرجند قرار گرفته و فاصله ی آن تا زاهدان 800 كیلومتر می باشد. شهر تربت در 58 درجه و 15 دقیقه عرض شمالی و 63 درجه و 13 دقیقه طول شرقی گرینویچ و در دامنه ی كوه قرار گرفته و اطراف آن باغات زیادی احداث شده و بسیار مصفا و خوش منظره می باشد.

وجه تسمیه ی شهر تربت حیدریه بواسطه اینكه مدفن قطب الدین حیدر از عرفای نامی در آنجا قرار گرفته به ترتب حیدریه موسوم شده و كاملا معلوم نیست كه قبل از آن بچه نام موسوم بوده و آنچه از تواریخ مستفاد می شود قبل از تربت حیدریه شهر بزرگی در محل سیر شصت رود قرار داشته كه بواسطه شكستن سد مزبور از بین رفته و هنوز آثاری از آن باقی است و صاحب زینة المجالس محل شهر قدیم تربت را زاوه یا راوه ذكر نموده و بعضی كتب دیگر محل شهر قدیمی تربت را در پائین ولایت یا محولات می دانند - در كتاب روضة الصفای میرخوند نوشته شده تربت حیدریه تقریبا از زمان آغامحمدخان قاجار كه یك قسمت از ایلات فارس را بسركردگی اسحق خان قرائی به تربت كوچانده مشارالیه در محل مزبور كه ده كوچكی در حدود 500 خانوار بوده شروع بساختن برج و بارو نموده و از آن موقع آباد شده است ولی اسكندربیگ در كتاب عالم آرای عباسی تربت حیدریه را در زمان شاه عباس كه ولیعهد و در خراسان بوده یكی از شهرهای مهم و در ردیف سبزوار و نیشابور دانسته و از آن تاریخ به بعد هم سانحه ی مهمی كه باعث خرابی آنجا بشود اتفاق نیفتاده بنابراین می توان حدس زد كه شهر تربت در زمان صفویه آباد بوده است.

از ابنیه قدیمی كه در شهر تربت حیدریه موجود است در درجه اول مقبره قطب الدین



[ صفحه 34]



حیدر می باشد بطوری كه در كتاب مرآت البلدان درج شده در سال 618 هجری قطب الدین حیدر در تربت حیدریه وفات یافته و در همان جا مدفون شده و مرحوم میرزا محمد حسین خان ذكاءالملك در ضمن توصیف حال فرید الدین عطار راجع به قطب الدین حیدر چنین می نویسد: «چون پدر شیخ عطار مرید قطب الدین حیدر بن سالورخان از خانواده خوانین ترك بوده و فریدالدین خود نیز در كودكی درك فیض حضور قطب الدین حیدر را نموده حیدری نامه ای هم بنام آن مجذوب مطلق كه از ابدال شمرده شده بنظم آورده و چون آن منظومه را در عنفوان جوانی گفته به كمال سایر مثنویهای او نیست و لهذا بزعم بعضی حیدری نامه را یكی از مریدهای قطب الدین نظم كرده و محض اعتبار بشیخ نسبت داده...».

مزار قطب الدین حیدر و مسجد متصل بآن از آثار تاریخی محسوب و از ابنیه دوره تیموری می باشد كه در زمان صفویه تعمیر و تغییر شكل داده و مسجد آن كه در سنه 1045 هجری ساخته شده اصل بنا با آجر و گچ بوده و شبستانهای مسجد با سنگ ساخته شده است - ابنیه مزبور جزو آثار تاریخی به ثبت رسیده است.

شهر فعلی تربت حیدریه بواسطه وقوع در نزدیكی كوه و وجود باغات و اشجار فراوان در اطراف آن از نقاط مصفا بوده و دارای پنج خیابان جدید می باشد و باغ ملی آن در بالای تپه ساخته شده بر زیبائی شهر افزوده است.

در شهر تربت حیدریه یك دبیرستان 3 كلاسه و 4 دبستان و یك بیمارستان بنام بیمارستان پهلوی دایر می باشد شهر تربت حیدریه قریب 21923 نفر جمعیت دارد.